Khandhakepi pavakkhāmi, samāsena vinicchayaṃ.

Mātarā ananuññātaṃ, pitarā vāpi bhikkhuno;

Bhaṇḍukammamapucchitvā, pabbājentassa dukkaṭaṃ.

Uddesaparipucchāya, sayaṃ ce byāvaṭo siyā;

Daharo āṇāpetabbo, pabbājetvānayāti ca.

Upajjhāyamathuddissa, avutto daharo pana;

Pabbājeti sace taṃ so, sayamevāpi vaṭṭati.

Sāmaṇeropi vattabbo, daharo natthi tattha ce;

‘‘Khaṇḍasīmamimaṃ netvā, pabbājetvānayā’’ti ca.

Saraṇāni panetassa, dātabbāneva attanā;

Evampi bhikkhunāyeva, hoti pabbājito naro.

Purisaṃ bhikkhuto añño, pabbājeti na vaṭṭati;

Itthiṃ bhikkhunito añño, pabbājeti na vaṭṭati.

Sāmaṇeropi vā dātuṃ, sāmaṇerīpi vā tathā;

Āṇattiyā ubhinnampi, kāsāyāni labhanti te.

Sayameva ca yaṃ kiñci, pabbājentena bhikkhunā;

Kesāpanayanaṃ katvā, paṭhamaṃ udake puna.

Sarīre pīḷakā vāpi, kacchu vā tassa honti ce.

Mātā yathā niyaṃputtaṃ, na jigucchati sabbaso;

Nhāpetabbova yatinā, tatheva ajigucchatā.

Kasmā? Panettakenāpi, upakārena sāsane;

So sadā balavasneho, hotupajjhāyakādisu.

Vinodetvā panuppannaṃ, ukkaṇṭhaṃ kulaputtakā;

Sikkhāyo paripūretvā, nibbānaṃ pāpuṇanti hi.

Gandhacuṇṇena vā pacchā, cuṇṇenapi haliddiyā;

Sarīraṃ tassa sīsañca, ubbaṭṭetvā punappunaṃ.

Gihigandhaṃ vinodetvā, kāsāyāni panekato;

Dvattikkhattuṃ sakiṃ vāpi, dātabbānissa bhikkhunā.

Atha hatthepi vā tassa, adatvā sayameva taṃ;

Acchādeti upajjhāyo, vaṭṭatācariyopi vā.

Nivāseti anāṇatto, so pārupati vā sayaṃ;

Apanetvā tato sabbaṃ, puna dātabbameva taṃ.

Bhikkhunā tu sahatthena, tathā āṇattiyāpi vā;

Dinnaṃ vaṭṭati kāsāvaṃ, nādinnaṃ pana vaṭṭati.

Tasseva santakaṃ vāpi, kā kathā attasantake;

Vandāpetvā tattha bhikkhū, kārāpetvāna ukkuṭiṃ.

Añjaliṃ paggahāpetvā, dātabbaṃ saraṇattayaṃ;

Paṭipāṭivaseneva, na ca uppaṭipāṭiyā.

Sace ekapadaṃ vāpi, deti ekakkharampi vā;

Paṭipāṭiṃ virajjhitvā, gahitaṃ ce na vaṭṭati.

Tikkhattuṃ yadi vā deti, buddhaṃ saraṇameva vā;

Tathā sesesu cevampi, na dinnāneva honti hi.

Vicchinditvātha ma-ntāni, dātabbāni vijānatā.

Na hoti pana pabbajjā, ubhatosuddhiyā vinā.

Tasmā ācariyenāpi, tathāntevāsikenapi;

Bu-ddha-kārādayo vaṇṇā, ṭhānakaraṇasampadaṃ.

Ahāpentena vattabbā, pabbajjāguṇamicchatā;

Ekavaṇṇavināsena, pabbajjā hi na rūhati.

Yadi siddhāpi pabbajjā, saraṇāgamanatova hi;

Dātabbā dasa sīlāni, pūraṇatthāya bhikkhunā.

Pabbajjākathā.

Upajjhāyamathācariyaṃ, nissāya vasatā pana;

Kattabbāneva vattāni, piyasīlena bhikkhunā.

Āsanaṃ paññapetabbaṃ, dantakaṭṭhaṃ mukhodakaṃ;

Dātabbaṃ tassa kālena, sace yāgu bhavissati.

Yāgu tassupanetabbā, saṅghato kulatopi vā;

Patte vattañca kātabbaṃ, vattaṃ gāmappavesane.

Cīvare yāni vattāni, vuttāni hi mahesinā;

Senāsane tathā pāda-pīṭhakathalikādisu.

Evamādīni vattāni, sabbāni pana rogato;

Vuṭṭhānāgamanantāni, sattatiṃsasataṃ siyuṃ.

Vattabhedena sabbattha, dukkaṭaṃ tu pakāsitaṃ;

Anādaravaseneva, akarontassa bhikkhuno.

Upajjhāyācariyavattakathā.

Sataṃ terasa honteva, tathāntevāsikepi ca.

Saddhivihārikantevāsikavattakathā.

Pakkante vāpi vibbhante, pakkhasaṅkantake mate;

Āṇattiyā upajjhāyā, passambhati ca nissayo.

Hoti ācariyamhāpi, chadhā nissayabhedanaṃ;

Āṇattiyaṃ ubhinnampi, dhuranikkhepanepi ca;

Ekekassa ubhinnaṃ vā, nālaye sati bhijjati.

Upajjhāyasamodhāna-gatassāpi ca bhijjati;

Dassanaṃ savanañcāti, samodhānaṃ dvidhā mataṃ.

Addhikassa gilānassa, gilānupaṭṭhakassa ca;

Yācitassa na dosova, vasituṃ nissayaṃ vinā.

Jānatā attano ceva, vane phāsuvihārataṃ;

Sabhāge dāyakesante, vasitumpi ca vaṭṭati.

Nissayapaṭippassambhanakathā.

Kuṭṭhiṃ gaṇḍiṃ kilāsiñca, sosiñca apamārikaṃ;

Tathā rājabhaṭaṃ coraṃ, likhitaṃ kārabhedakaṃ.

Kasāhataṃ narañceva, purisaṃ lakkhaṇāhataṃ;

Iṇāyikañca dāsañca, pabbājentassa dukkaṭaṃ.

Hatthacchinnamaḷacchinnaṃ, pādacchinnañca puggalaṃ;

Kaṇṇanāsaṅgulicchinnaṃ, kaṇḍaracchinnameva ca.

Kāṇaṃ kuṇiñca khujjañca, vāmanaṃ phaṇahatthakaṃ;

Khañjaṃ pakkhahatañceva, sīpadiṃ pāparoginaṃ.

Pīṭhasappiṃ tathā mūgaṃ, pabbājentassa dukkaṭaṃ.

Atidīghotirasso vā, atikālopi vā tathā;

Accodātopi vā maṭṭha-tambalohanidassano.

Atithūlo atikisso, mahāsīsopi vā tathā;

Atikhuddakasīsena, sahitena yuttopi vā.

Veḷunāḷisamānena, sīsena ca yuto naro.

Kappasīsopi pabbhāra-sīso vā vaṇasīsako;

Tathā kaṇṇikakeso vā, thūlakesopi vā tathā.

Pūtinillomasīso vā, jātipaṇḍarakesako;

Jātiyā tambakeso vā, tathevāvaṭṭasīsako.

Sīsalomekabaddhehi, bhamukehi yutopi vā;

Sambaddhabhamuko vāpi, nillomabhamukopi vā.

Mahantakhuddanetto vā, tathā visamalocano;

Kekaro vāpi gambhīra-netto visamacakkalo.

Jatumūsikakaṇṇo vā, hatthikaṇṇopi vā pana;

Chiddamattakakaṇṇo vā, tathevāviddhakaṇṇako.

Tathā ṭaṅkitakaṇṇo vā, pūtikaṇṇopi vā pana;

Yonakādippabhedopi, nāyaṃ parisadūsako.

Atipiṅgalanetto vā, tathā nippakhumakkhi vā;

Assupaggharanetto vā, pakkapupphitalocano.

Tatheva ca mahānāso, atikhuddakanāsiko;

Tathā cipiṭanāso vā, naro kuṭilanāsiko.

Vaṅkabhinnamukho vāpi, mahāoṭṭhopi vā pana.

Tathā tanukaoṭṭho vā, vipuluttaraoṭṭhako;

Oṭṭhachinnopi uppakka-mukho eḷamukhopi vā.

Saṅkhatuṇḍopi duggandha-mukho vā pana puggalo;

Mahādantopi accantaṃ, tathā asuradantako.

Heṭṭhā uparito vāpi, bahinikkhantadantako;

Adanto pūtidanto vā, atikhuddakadantako.

Yassa dantantare danto, kāḷakadantasannibho;

Sukhumova ṭhito, taṃ ce, pabbājetumpi vaṭṭati.

Dīghena hanunā yuto;

Cipiṭahanuko vāpi;

Rassena hanunā yuto.

Nimmassudāṭhiko vāpi, atidīghagalopi vā;

Atirassagalopi vā, bhinnagaṇṭhigalopi vā.

Tathā bhaṭṭhaṃsakūṭo vā, bhinnapiṭṭhiuropi vā;

Sudīgharassahattho vā, kacchukaṇḍusamāyuto.

Mahānisadamaṃso vā, uddhanaggupamāyuto;

Vātaṇḍiko mahāūru, saṅghaṭṭanakajāṇuko.

Bhinnajāṇu mahājāṇu, dīghajaṅgho vijaṅghako;

Vikaṭo vāpi paṇho vā, tathā ubbaddhapiṇḍiko.

Yaṭṭhijaṅgho mahājaṅgho, mahāpādopi yo naro;

Tathā piṭṭhikapādo vā, mahāpaṇhipi vā pana.

Yo panandhanakho vāpi, kāḷapūtinakhopi ca.

Iccevamādikaṃ kañci, naraṃ parisadūsakaṃ;

Pabbājentassa bhikkhussa, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

Parisadūsakakathā.

‘‘Sāmaṇerajja mā khāda, mā bhuñja ca pivā’’ti ca;

Nivārentassa āhāraṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

‘‘Nivāressāmi āhāra’’-miti vā pattacīvaraṃ;

Anto nikkhipato sabba-payogesupi dukkaṭaṃ.

Dubbacasāmaṇerassa, anācārassa kevalaṃ;

Daṇḍakammaṃ have katvā, hitakāmena bhikkhunā.

Yāguṃ vā pana bhattaṃ vā, dassetvā kira bhāsituṃ;

‘‘Āhaṭe daṇḍakamme tvaṃ, lacchasīda’’nti vaṭṭati.

Vālikāsalilādīna-māharāpanameva taṃ.

Sīse vā nikkhipāpetuṃ, pāsāṇādīni kānici;

Nipajjāpetumuṇhe vā, pāsāṇe bhūmiyāpi vā.

Udakaṃ vā pavesetuṃ, na ca vaṭṭati bhikkhuno;

Idhāvaraṇamattaṃ tu, daṇḍakammaṃ pakāsitaṃ.

Nivāraṇakathā.

Pakkhopakkamikāsittā, catuttho panusūyako;

Napuṃsakena pañcete, paṇḍakā paridīpitā.

Tesu āsittusūyānaṃ, pabbajjā na nivāritā;

Itaresaṃ tu tiṇṇampi, paṇḍakānaṃ nivāritā.

Tividhe pana te ñatvā, pabbājentassa dukkaṭaṃ.

Paṇḍakakathā.

Liṅgattheno ca saṃvāsa-ttheno tadubhayassa ca;

Theyyasaṃvāsako nāma, tividhopi pavuccati.

Sayameva ca yo tattha, pabbajitvā na gaṇhati;

Bhikkhuvassāni vā neva, yathāvuḍḍhampi vandanaṃ.

Liṅgattheno ayaṃ liṅga-mattassa thenato siyā;

Yo ca pabbajito hutvā, bhikkhuvassāni gaṇhati.

Saṃvāsaṃ sādiyantova, saṃvāsatthenako mato;

Ubhayatthenako vutta-nayoyeva, yathāha ca.

‘‘Rājadubbhikkhakantāra-rogaveribhayehi vā;

Cīvarāharaṇatthaṃ vā, liṅgamādiyatīdha yo.

Saṃvāsaṃ nādhivāseti, yāva so suddhamānaso;

Theyyasaṃvāsako nāma, tāva esa na vuccati’’.

Theyyasaṃvāsakakathā.

Saliṅgeneva yo yāti, titthiyānamupassayaṃ.

Gacchato padavārena, hoti āpatti dukkaṭaṃ;

Hoti titthiyapakkanto, liṅge tesaṃ tu nissite.

‘‘Titthiyohaṃ bhavissa’’nti, kusacīrādikaṃ pana;

Sayameva nivāseti, sopi pakkantako siyā.

Luñcāpeti sace kese, vattānādiyatīdha vā.

Morapiñchādikaṃ tesaṃ, liṅgaṃ gaṇhāti vā sace;

Sārato ceva vā tesaṃ, pabbajjaṃ laddhimeva vā.

Hoti titthiyapakkanto, na panesa vimuccati;

Naggassa gacchato vuttaṃ, padavārena dukkaṭaṃ.

Vutto anupasampanna-vasena theyyavāsako;

Tathā titthiyapakkanto, upasampannabhikkhunā.

Titthiyapakkantakathā.

Nāgo vāpi supaṇṇo vā, yakkho sakkopi vā idha;

Tiracchānagato vutto, pabbājetuṃ na vaṭṭati.

Tiracchānakathā.

Pañcānantarike pose, pabbājentassa dukkaṭaṃ;

Ubhatobyañjanañceva, tathā bhikkhunidūsakaṃ.

Ekatoupasampannaṃ, bhikkhunīnaṃ tu santike;

Dūsetvā pana so neva, bhikkhunīdūsako siyā.

Sace anupasampanna-dūsako upasampadaṃ;

Labhateva ca pabbajjaṃ, sā ca neva parājitā.

Ekādasaabhabbapuggalakathā.

Karoto dukkaṭaṃ hoti, na kuppati sace kataṃ.

Sesesupi ayaṃ ñeyyo, nayo sabbattha viññunā.

Upasampadakammassa, abhabbā pañcavīsati;

Ajānitvā kato cāpi, osāro nāsanāraho.

Hatthacchinnādibāttiṃsa, kuṭṭhiādi ca terasa;

Apatto tesamosāro, kato ce pana rūhati.

Ekūpajjhāyako hoti;

Honti ācariyā tayo;

Upasampadāpekkhā ca;

Honti dve vā tayopi vā.

Tīhi ācariyeheva, ekato anusāvanaṃ;

Osāretvā kataṃ kammaṃ, na ca kuppati kappati.

Ekūpajjhāyako hoti;

Ācariyopi tathekato;

Upasampadāpekkhā ca;

Honti dve vā tayopi vā.

Anupubbena sāvetvā, tesaṃ nāmaṃ tu tena ca;

Ekato anusāvetvā, katampi ca na kuppati.

Nānupajjhāyakenāpi, nānācariyakena ca;

Aññamaññānusāvetvā, kataṃ kammañca vaṭṭati.

Sumano tissatherassa, anusāveti sissakaṃ;

Tisso sumanatherassa, anusāveti sissakaṃ.

Nānupajjhāyakeneva, ekācariyakenidha;

Upasampadā paṭikkhittā, buddhenādiccabandhunā.

Mahākhandhakakathā.

Uposathakkhandhakakathā

Nimittena nimittaṃ tu, ghaṭetvā pana sammatā.

Ayaṃ sīmāvipattīhi, ekādasahi vajjitā;

Baddhā nāma siyā sīmā, sā tisampattisaṃyutā.

Khaṇḍasamānasaṃvāsā-vippavāsādibhedato;

Iti baddhā tidhā vuttā, abaddhāpi tidhā matā.

Gāmato udakukkhepā, sattabbhantaratopi ca;

Tattha gāmaparicchedo, ‘‘gāmasīmā’’ti vuccati.

Jātassare samudde vā, nadiyā vā samantato;

Majjhimassudakukkhepo, udakukkhepasaññito.

Agāmake araññe tu, sattevabbhantarā pana;

Samantato ayaṃ sīmā, sattabbhantaranāmikā.

Ekaṃ abbhantaraṃ vuttaṃ, aṭṭhavīsatihatthakaṃ;

Guḷukkhepanayeneva, udakukkhepakā matā.

Imā dve pana sīmāyo, vaḍḍhanti parisāvasā;

Abbhantarūdakukkhepā, ṭhitokāsā paraṃ siyuṃ.

Ṭhito antoparicchede, hatthapāsaṃ vihāya vā;

Tattakaṃ anatikkamma, paricchedampi vā paraṃ.

Ṭhito kammaṃ vikopeti, iti aṭṭhakathānayo;

Tasmā so hatthapāse vā, kātabbo bahi vā pana.

Baddhasīmāya saṇṭhānaṃ, nimittaṃ disakittanaṃ;

Ñatvā pamāṇaṃ sodhetvā, sīmaṃ bandheyya paṇḍito.

Vitānaṃ dhanukākāraṃ, mudiṅgasakaṭūpamaṃ.

Udakañca nadiñcāti, nimittānaṭṭha dīpaye.

Tesu tīṇi nimittāni, ādiṃ katvā samantato;

Nimittānaṃ satenāpi, bandhituṃ pana vaṭṭati.

Tiyojanaparā sīmā, ukkaṭṭhāti pakāsitā;

Ekavīsati bhikkhūnaṃ, gaṇhantī heṭṭhimā matā.

Ukkaṭṭhāyapi ukkaṭṭhā, heṭṭhimāyapi heṭṭhimā;

Etā dvepi asīmāti, vuttā ādiccabandhunā.

Nimittaṃ pana kittetvā, sabbameva samantato;

Pacchā ñattidutiyena, sīmaṃ bandhitumarahati.

Bandhitvānantaraṃ pacchā, cīvarāvippavāsakaṃ;

Sammannitvāna baddhā sā-vippavāsāti vuccati.

Nadīsarasamuddesu, sīmaṃ bandhati ce pana;

Na vottharati teneva, asīmāti jinobravi.

Sīmākathā.

Dinakārakakattabbā-kārānañca vasā pana;

Navevuposathā vuttā, buddhenādiccabandhunā.

Cātuddaso pannaraso, sāmaggī ca uposatho;

Divaseneva niddiṭṭhā, tayopete uposathā.

Saṅghe uposatho ceva, gaṇe puggaluposatho;

Kārakānaṃ vaseneva, tayo vuttā uposathā.

Adhiṭṭhānanti niddiṭṭhā, tayo kammenuposathā.

Saṅghassa pātimokkho ca, pārisuddhi gaṇassa ca;

Adhiṭṭhānamathekassa, niddiṭṭhaṃ pana satthunā.

Pātimokkhassa uddesā, pañca vuttā mahesinā;

Nidānaṃ uddisitvāna, sāvetabbaṃ tu sesakaṃ.

Cattāro bhikkhunīnañca, uddesā navime pana.

Pātimokkhassa uddeso, kātabbova uposathe;

Antarāyaṃ vinā ceva, anuddeso nivārito.

Thero ca issaro tassa;

‘‘Therādheyya’’nti pāṭhato;

Avattantena ajjhiṭṭho;

Yassa so pana vattati.

Uddisante samappā vā, āgacchanti sace pana;

Uddiṭṭhaṃ taṃ suuddiṭṭhaṃ, sāvetabbaṃ tu sesakaṃ.

Uddiṭṭhamatte bhikkhūnaṃ, parisāyuṭṭhitāya vā;

Pārisuddhi tu kattabbā, mūle tesaṃ, sace bahū.

Sammajjituṃ padīpetuṃ, paññāpetuṃ dakāsane;

Viniddiṭṭhassa therena, akarontassa dukkaṭaṃ.

Katvā sammajjanaṃ dīpaṃ, ṭhapetvā udakāsanaṃ;

Gaṇañattiṃ ṭhapetvāva, kattabbo tīhuposatho.

Pubbakiccaṃ samāpetvā, adhiṭṭheyya panekako;

No ce adhiṭṭhaheyyassa, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

Tathā dhammena vaggena, samaggena ca dhammato.

Uposathassa etāni, kammānīti jinobravi;

Catūsvapi panetesu, catutthaṃ dhammikaṃ mataṃ.

Adhammenidha vaggo hi, katamo cetthuposatho?

Vasanti ekasīmāyaṃ, cattāro yattha bhikkhuno.

Ekassa pārisuddhiṃ te, ānayitvā tayo janā;

Karonti pārisuddhiṃ ce, adhammo vagguposatho.

Adhammena samaggo hi, cattāro bhikkhunekato;

Karonti pārisuddhiṃ ce, samaggo hotyadhammiko.

Vasanti ekasīmāyaṃ, cattāro yattha bhikkhuno.

Ekassa pārisuddhiṃ te, ānayitvā tayo janā;

Pātimokkhuddisante ce, vaggo dhammenuposatho.

Dhammato hi samaggo so;

Cattāro bhikkhunekato;

Pātimokkhuddisantīdha;

Samaggo dhammato mato.

Vagge samagge vaggoti, saññino vimatissa vā;

Uposathaṃ karontassa, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

Bhedādhippāyato tassa, hoti thullaccayaṃ pana;

Vagge samaggenāpatti, samaggoti ca saññino.

Ukkhittena gahaṭṭhena, sesehi sahadhammihi;

Cutanikkhittasikkhehi, ekādasahi vā saha.

Uposatho na kātabbo, sabhāgāpattikena vā;

Chandena pārivutthena, karoto hoti dukkaṭaṃ.

Uposatho na kātabbo, dine vā anuposathe.

Uposathe panāvāsā, sabhikkhumhā ca bhikkhunā;

Āvāso vā anāvāso, na gantabbo kudācanaṃ.

Yasmiṃ uposathe kiccaṃ;

Āvāse pana vattati;

So ce sabhikkhuko nāma;

Āvāsoti pakāsito.

Uposatho kimatthāya, kimatthāya pavāraṇā;

Uposatho samaggattho, visuddhatthā pavāraṇā.

Kopetuṃ dhammikaṃ kammaṃ, paṭikkoseyya dukkaṭaṃ;

Chandaṃ vā kāyasāmaggiṃ, adentassapi dukkaṭaṃ.

So ca kattabbakammassa, vasena paridīpito.

Pavāraṇaṃ tathābbhānaṃ, kammañca upasampadaṃ;

Ṭhapetvā catuvaggena, akattabbaṃ na vijjati.

Pañcavaggena abbhānaṃ, majjhadesūpasampadaṃ;

Dasavaggena abbhānaṃ, vinā sabbaṃ tu vaṭṭati.

Kammaṃ vīsativaggena, na kattabbaṃ na kiñcipi;

Ūne dosoti ñāpetuṃ, nādhike atirekatā.

Cattāro pakatattāva, kammappattāti dīpitā;

Catuvaggena kattabbe, sesesu ca ayaṃ nayo.

Catuvaggādikattabbaṃ, katvāsaṃvāsapuggalaṃ;

Gaṇapūraṃ karontassa, kataṃ kuppati dukkaṭaṃ.

Katvā pana karontānaṃ, tathā, sesaṃ tu vaṭṭati.

Uposathakkhandhakakathā.

Vassūpanāyikakkhandhakakathā

Purimā pacchimā cāti, duve vassūpanāyikā;

Ālayo vā vacībhedo, kattabbo upagacchatā.

Vassūpagamanaṃ vāpi, jānaṃ anupagacchato;

Temāsamavasitvā vā, carantassapi dukkaṭaṃ.

Rukkhassa susire chatte, cāṭichavakuṭīsu vā;

Ajjhokāsepi vā vassaṃ, upagantuṃ na vaṭṭati.

Vassacchede anāpatti, antarāyo sace siyā;

Chinnavassassa bhikkhussa, vāritāva pavāraṇā.

Pañcannamatthe sahadhammikānaṃ;

Daṭṭhuṃ gilānaṃ tadupaṭṭhakānaṃ;

Bhattādi nesaṃ pariyesanatthaṃ.

Tathānabhirataṃ gantvā, vūpakāsessamuṭṭhitaṃ;

Diṭṭhiṃ vā tassa kukkuccaṃ, vinodessāmahanti vā.

Evaṃ sattāhakiccena, bhikkhunā vinayaññunā;

Apesitepi gantabbaṃ, pageva pahite pana.

Vassaṃ upagatenettha, animantitabhikkhunā;

Dhammassa savanatthāya, gantuṃ pana na vaṭṭati.

Iccevaṃ katikā pubbaṃ, katā ce pana vaṭṭati.

‘‘Dhovissāmi rajissāmi, bhaṇḍaka’’nti na vaṭṭati;

Sacācariyupajjhāyā, pahiṇanti ca vaṭṭati.

Uddesādīnamatthāya, gantuṃ neva ca vaṭṭati;

Garūnaṃ dassanatthāya, gantuṃ labhati puggalo.

Sace ācariyo ‘‘ajja, mā gacchāhī’’ti bhāsati;

Ratticchede anāpatti, hotīti paridīpitā.

Yassa kassaci ñātissa, upaṭṭhākakulassa vā;

Gacchato dassanatthāya, ratticchede ca dukkaṭaṃ.

‘‘Āgamissāmi ajjeva, gantvāhaṃ gāmaka’’nti ca;

Sace pāpuṇituṃ gacchaṃ, na sakkoteva vaṭṭati.

Vaje satthepi nāvāyaṃ, tīsu ṭhānesu bhikkhuno;

Vassacchede anāpatti, pavāretuñca vaṭṭati.

Sati paccayavekalle, sarīrāphāsutāya vā;

Eseva antarāyoti, vassaṃ chetvāpi pakkame.

Yena kenantarāyena, vassaṃ nopagato hi yo;

Dutiyā upagantabbā, chinnavassena vā pana.

Bahiddhā eva sattāhaṃ, upagantvāpi vā pana.

Vītināmeti ce tassa, purimāpi na vijjati;

Paṭissave ca bhikkhussa, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

Vassaṃ panupagantvā ca, uṭṭhāpetvā na cāruṇaṃ;

Gacchato pana sattāha-karaṇeneva bhikkhuno.

Antoyeva ca sattāhaṃ, nivattantassa tassa tu;

Anāpattīti ko vādo, vasitvā bahi gacchato.

Nopetasatiyā vassaṃ, tena senāsanaṃ pana.

Gahitaṃ suggahitaṃ hoti, chinnavasso na hoti so;

Labhateva pavāretuṃ, na doso koci vijjati.

‘‘Imasmiṃ vihāre temāsaṃ, imaṃ vassaṃ upemi’’ti;

Nicchārite ca tikkhattuṃ, vassaṃ upagato siyā.

Ādiṃ tu navamiṃ katvā, gantuṃ vaṭṭati bhikkhuno;

Āgacchatu ca pacchā so, mā vā doso na vijjati.

Vassūpanāyikakkhandhakakathā.

Pavāraṇakkhandhakakathā

Cātuddasī pañcadasī, sāmaggī ca pavāraṇā;

Tevācī dvekavācī ca, saṅghe ca gaṇapuggale.

Etā pana munindena, vuttā nava pavāraṇā;

Tīṇi kammāni muñcitvā, anteneva pavāraye.

Pubbakiccaṃ samāpetvā, pattakalle samānite;

Ñattiṃ ṭhapetvā saṅghena, kattabbā hi pavāraṇā.

Sayaṃ yāva pavāreyya, tāva ukkuṭikañhi so.

Ñattiṃ vatvā pavāreyyuṃ, cattāro vā tayopi vā;

Pubbakiccaṃ samāpetvā, ekāvāse vasanti ce.

Aññamaññaṃ pavāreyyuṃ, vinā ñattiṃ duve janā;

Adhiṭṭheyya panekopi, sesā saṅghapavāraṇā.

Avuṭṭho chinnavasso vā, pārisuddhiuposathaṃ.

Pañca yasmiṃ panāvāse, cattāro vā tayopi vā;

Ekekassa haritvāna, samaṇā te pavāraṇaṃ.

Aññamaññaṃ pavārenti, sace āpatti dukkaṭaṃ;

Sesaṃ uposathe vutta-nayenidha naye budho.

Pārisuddhippadānena, sampādetattano suciṃ;

Chandadānena saṅghassa, sabbaṃ sādheti, nattano.

Tasmā pana ubhinnampi, kiccasiddhatthamevidha;

Pārisuddhipi dātabbā, chandaṃ dentena bhikkhunā.

Chandekena bahūnampi, hātabbo pārisuddhipi;

Paramparāhaṭo chando, na gacchati visuddhiyā.

Chandaṃ vā pārisuddhiṃ vā, gahetvā vā pavāraṇaṃ;

Sāmaṇerādibhāvaṃ vā, paṭijāneyya hārako.

Sace so saṅghamappatvā, vibbhameyya mareyya vā;

Nāhaṭañceva taṃ sabbaṃ, patvā cevaṃ siyāhaṭaṃ.

Saṅghaṃ patvā pamatto vā, sutto vā khittacittako;

Nāroceti anāpatti, hoti sañcicca dukkaṭaṃ.

Ye te vipassanāyuttā, rattindivamatanditā;

Pubbarattāpararattaṃ, vipassanaparāyaṇā.

Laddhaphāsuvihārānaṃ, siyā na parihāniti;

Pavāraṇāya saṅgāho, vutto kattikamāsake.

Pavāraṇakkhandhakakathā.

Cammakkhandhakakathā

Rohiteṇikuraṅgānaṃ, pasadaṃmigamātuyā.

Ṭhapetvā cammametesaṃ, aññaṃ dukkaṭavatthukaṃ;

Thavikopāhane sabbaṃ, cammaṃ vaṭṭatyamānusaṃ.

Vaṭṭanti majjhime dese, na guṇaṅguṇupāhanā;

Vaṭṭanti antoārāme, sabbatthāpi ca rogino.

Puṭakhallakabaddhā ca, tatheva pāliguṇṭhimā;

Tūlapuṇṇā na vaṭṭanti, sabbanīlādayopi ca.

Citrā upāhanā meṇḍa-visāṇūpamavaddhikā;

Na ca vaṭṭanti morassa, piñchena parisibbitā.

Majjārakāḷakolūka-sīhabyagghuddadīpinaṃ;

Ajinassa ca cammena, na vaṭṭati parikkhaṭā.

Puṭādiṃ apanetvā vā, chinditvā vāpi sabbaso;

Vaṇṇabhedaṃ tathā katvā, dhāretabbā upāhanā.

Sabbāpi pana dhāretuṃ, na ca vaṭṭanti pādukā;

Ṭhapetvā tattha passāva- vaccācamanapādukā.

Āsandiñceva pallaṅkaṃ, uccāsayanasaññitaṃ;

Atikkantapamāṇaṃ tu, sevamānassa dukkaṭaṃ.

Gonakaṃ kuttakaṃ cittaṃ, paṭikaṃ paṭalikampi ca;

Ekantalomiṃ vikatiṃ, tūlikaṃ uddalomikaṃ.

Kaṭṭissaṃ pana koseyyaṃ, hatthiassarathattharaṃ;

Kadalimigapavara-paccattharaṇakampi ca.

Akappiyamidaṃ sabbaṃ, dukkaṭaṃ paribhuñjato.

Uddhaṃ setavitānampi, tasmiṃ asati vaṭṭati.

Āsandiṃ pana pallaṅkaṃ, ṭhapetvā tūlikampi ca;

Sesaṃ pana ca sabbampi, labhate gihisantakaṃ.

Dhammāsane anāpatti, bhattaggepi nisīdituṃ;

Bhūmattharaṇake tattha, sayitumpi ca vaṭṭati.

Cammakkhandhakakathā.

Bhesajjakkhandhakakathā

Vuttā gahapatissāpi, sammutussāvanantikā;

Gonisādīti kappiyā, catasso honti bhūmiyo.

Saṅghassa santakaṃ gehaṃ, santakaṃ bhikkhunopi vā;

Kappiyaṃ pana kattabbaṃ, sahaseyyappahonakaṃ.

Ṭhapetvā bhikkhumaññehi, dinnaṃ kappiyabhūmiyā;

Atthāya santakaṃ tesaṃ, gehaṃ gahapatevidaṃ.

Sā hi sammutikā nāma, yā hi saṅghena sammatā;

Kammavācamavatvā vā, vaṭṭatevāpalokanaṃ.

Paṭhamiṭṭhakapāsāṇa-thambhādiṭṭhapane pana;

‘‘Kappiyakuṭiṃ karomā’’ti, vadantehi samantato.

Ukkhipitvā ṭhapentesu, āmasitvā paresu vā;

Sayamevukkhipitvā vā, ṭhapeyyussāvanantikā.

Vācāya pariyosānaṃ, samakālaṃ tu vaṭṭati.

Ārāmo aparikkhitto, sakalo bhuyyatopi vā;

Duvidhopi ca viññūhi, gonisādīti vuccati.

Ettha pakkañca vutthañca, sabbaṃ vaṭṭati āmisaṃ.

Ussāvanantikā yā sā, thambhādīsu adhiṭṭhitā;

Thambhādīsvapanītesu, tadaññesupi tiṭṭhati.

Apanītesu sabbesu, siyā jahitavatthukā;

Gonisādī parikkhittā, sesā chadananāsato.

Bhikkhuṃ ṭhapetvā aññesaṃ, hatthato ca paṭiggaho;

Tesañca sannidhi anto- vuttaṃ bhikkhussa vaṭṭati.

Bhikkhussa bhikkhuniyā vā, santakaṃ saṅghikampi vā;

Antovutthañca pakkañca, ubhinnaṃ na ca vaṭṭati.

Akappakuṭiyā vutthaṃ, sappiādivimissitaṃ;

‘‘Antovuttha’’nti niddiṭṭhaṃ, paṭhamaṃ kālikadvayaṃ.

Teheva sappiādīhi, bhikkhunā yāvajīvikaṃ;

Pakkaṃ taṃ pana sattāhaṃ, vaṭṭateva nirāmisaṃ.

Sace āmisasaṃsaṭṭhaṃ, pakkaṃ taṃ paribhuñjati;

Antovutthañca bhiyyopi, sāmapakkañca bhuñjati.

Yāvakālikamāhāro, pānakaṃ yāmakālikaṃ;

Sattāhakālikaṃ nāma, sappiādikapañcakaṃ.

Sesaṃ pana haliddādi, bhesajjaṃ yāvajīvikaṃ;

Catudhā kālikā vuttā, udakaṃ hotyakālikaṃ.

Paṭiggahavaseneva, kālātītā tikālikā;

Honti dosakarā bhuttā, abhuttaṃ tatiyampi ca.

Sālu phārusakañcāti, pānakaṃ aṭṭhadhā mataṃ.

Pānakatthamanuññātaṃ, phalaṃ pakkañca āmakaṃ;

Pānahetu paṭikkhitto, savatthukapaṭiggaho.

Ambapakkaṃ sukoṭṭetvā, madditvā udake pana;

Pacchā parissavaṃ katvā, pātuṃ vaṭṭati pānakaṃ.

Eseva ca nayo sesa-pānakesupi dīpito.

Pupphapattaphalucchūnaṃ, cattāro panime rasā;

Anuññātā imānaṭṭha, pānāni anujānatā.

Sabbo puppharaso vutto, madhukassa rasaṃ vinā;

Sabbo pattaraso vutto, pakkaḍākarasaṃ vinā.

Sattannaṃ sānulomānaṃ, dhaññānaṃ phalajaṃ rasaṃ;

Ṭhapetvānumato sabbo, vikāle phalajo raso.

Yāvakālikapattāna-mapi sītudake kato;

Madditvādiccapākopi, vikāle pana vaṭṭati.

Tālañca nāḷikerañca, panasaṃ labujampi ca;

Tipusālābukumbhaṇḍaṃ, tathā pussaphalampi ca.

Evameḷālukañcāti, navetāni phalāni hi;

Aparaṇṇañca sabbampi, sattadhaññānulomikaṃ.

Badaraṃ timbarū selu, kosambaṃ karamaddakaṃ;

Mātuluṅgakapitthañca, vettaṃ ciñcaphalampi ca.

Phalānaṃ evamādīnaṃ, khuddakānaṃ raso pana;

Aṭṭhapānānulomattā, niddiṭṭho anulomike.

Añño phalaraso natthi, ayāmakāliko idha.

Bhesajjakkhandhakakathā.

Kathinakkhandhakakathā

Bhikkhūnaṃ vuṭṭhavassānaṃ, kathinatthāramabravi;

Pañcannaṃ ānisaṃsānaṃ, kāraṇā munipuṅgavo.

Cīvaraṃ bhikkhunādāya, uddharitvā purāṇakaṃ.

Navaṃ adhiṭṭhahitvāva, vattabbaṃ vacasā puna;

‘‘Imināntaravāsena, kathinaṃ attharāmi’’ti.

Vutte tikkhattumiccevaṃ, kathinaṃ hoti atthataṃ;

Saṅghaṃ panupasaṅkamma, ādāya kathinaṃ iti.

‘‘Atthataṃ kathinaṃ bhante, saṅghassa anumodatha;

Dhammiko kathinatthāro’’, vattabbaṃ tena bhikkhunā.

‘‘Suatthataṃ tayā bhante, saṅghassa kathinaṃ puna;

Dhammiko kathinatthāro, anumodāmi’’tīraye.

Kathinassa ca kiṃ mūlaṃ, kiṃ vatthu kā ca bhūmiyo;

Katidhammavido bhikkhu, kathinatthāramarahati.

Mūlamekaṃ, siyā vatthu, tividhaṃ, bhūmiyo cha ca;

Aṭṭhadhammavido bhikkhu, kathinatthāramarahati.

Saṅgho mūlanti niddiṭṭhaṃ, vatthu hoti ticīvaraṃ;

Khomādīni cha vuttāni, cīvarāni cha bhūmiyo.

Palibodho ca uddhāro, ānisaṃsā panaṭṭhime.

Dhovanañca vicāro ca, chedanaṃ bandhanampi ca;

Sibbanaṃ rajanaṃ kappaṃ, ‘‘pubbakicca’’nti vuccati.

Saṅghāṭi uttarāsaṅgo, atho antaravāsako;

Paccuddhāro adhiṭṭhānaṃ, atthāropesameva tu.

Pakkamanañca niṭṭhānaṃ, sanniṭṭhānañca nāsanaṃ;

Savanāsā ca sīmā ca, sahubbhāroti aṭṭhimā.

Katacīvaramādāya, āvāse nirapekkhako;

Atikkantāya sīmāya, hoti pakkamanantikā.

Ānisaṃsamathādāya, vihāre anapekkhako;

Gantvā pana vihāraṃ so, aññaṃ sukhavihārikaṃ.

Niṭṭhite cīvare tasmiṃ, niṭṭhānantāti vuccati.

‘‘Cīvaraṃ na karissāmi, na paccessaṃ tamassamaṃ’’;

Evaṃ tu dhuranikkhepe, sanniṭṭhānantikā matā.

Kathinacchādanaṃ laddhā, ‘‘na paccessa’’nti ce gato;

Karontasseva naṭṭhaṃ vā, daḍḍhaṃ vā nāsanantikā.

Laddhānisaṃso sāpekkho, bahisīmaṃ gato pana;

Suṇāti cantarubbhāraṃ, sā hoti savanantikā.

Cīvarāsāya pakkanto, bahisīmaṃ gato pana;

‘‘Dassāmi cīvaraṃ tuyhaṃ’’, vutto savati kenaci.

Puna vutte ‘‘na sakkomi, dātunti tava cīvaraṃ’’;

Āsāya chinnamattāya, āsāvacchedikā matā.

Āgacchaṃ antarāmagge, taduddhāramatikkame.

Tassa so kathinuddhāro, sīmātikkantiko mato;

Kathinānisaṃsamādāya, sāpekkhova sace gato.

Sambhuṇāti punāgantvā, kathinuddhārameva ce;

Tassa so kathinuddhāro, ‘‘sahubbhāro’’ti vuccati.

Pakkamanañca niṭṭhānaṃ, sanniṭṭhānañca sīmato;

Cattāro puggalādhīnā, saṅghādhīnantarubbharo.

Nāsanaṃ savanañceva, āsāvacchedikāpi ca;

Tayopi kathinubbhārā, na tu saṅghā, na bhikkhuto.

Āvāsapalibodho ca, palibodho ca cīvare;

Palibodhā duve vuttā, yuttamuttatthavādinā.

Aṭṭhannaṃ mātikānaṃ vā, antarubbhāratopi vā;

Ubbhārāpi duve vuttā, kathinassa mahesinā.

Anāmantāsamādānaṃ, gaṇato yāvadatthikaṃ;

Tattha yo cīvaruppādo, ānisaṃsā ca pañcime.

Kathinakkhandhakakathā.

Cīvarakkhandhakakathā

Sīmāya deti, katikā, bhikkhāpaññattiyā, tathā.

Saṅghassa, ubhatosaṅghe, vassaṃvuṭṭhassa deti ca,;

Ādissa, puggalassāti, aṭṭhimā pana mātikā.

Bhikkhūhi bhājetabbanti, vaṇṇitaṃ varavaṇṇinā.

Katikāya ca dinnaṃ ye, vihārā ekalābhakā;

Ettha dinnañca sabbehi, bhājetabbanti vuccati.

Saṅghassa dhuvakārā hi, yattha karīyanti tattha ca;

Bhikkhāpaññattiyā dinnaṃ, dinnaṃ vuttaṃ mahesinā.

Saṅghassa pana yaṃ dinnaṃ, ujubhūtena cetasā;

Tañhi sammukhibhūtena, bhājetabbanti vuccati.

Ubhatosaṅgha muddissa, deti saddhāya cīvaraṃ;

Thokā vā bahu vā bhikkhū, samabhāgova vaṭṭati.

Vassaṃvuṭṭhassa saṅghassa, cīvaraṃ deti yaṃ pana;

Taṃ tasmiṃ vuṭṭhavassena, bhājetabbanti vaṇṇitaṃ.

Yāguyā pana bhatte vā, detiādissa ce pana;

Cīvaraṃ tattha tattheva, yojetabbaṃ vijānatā.

Puggalaṃ pana uddissa, cīvaraṃ yaṃ tu dīyati;

Puggalodissakaṃ nāma, dānaṃ taṃ tu pavuccati.

Sahadhammikesu yo koci, pañcasvapi ‘‘mamaccaye;

Ayaṃ mayhaṃ parikkhāro, mātuyā pitunopi vā.

Upajjhāyassa vā hotu’’, vadaticcevameva ce;

Na hoti pana taṃ tesaṃ, saṅghasseva ca santakaṃ.

Saṅghasseva ca taṃ hoti, gihīnaṃ pana rūhati.

Bhikkhu vā sāmaṇero vā, kālaṃ bhikkhunupassaye;

Karotyassa parikkhārā, bhikkhūnaṃyeva santakā.

Honti tassā parikkhārā, bhikkhunīnaṃ tu santakā.

‘‘Dehi netvāsukassā’’ti, dinnaṃ taṃ purimassa tu;

‘‘Idaṃ dammī’’ti dinnaṃ taṃ, pacchimasseva santakaṃ.

Evaṃ dinnavidhiṃ ñatvā, matassa vāmatassa vā;

Vissāsaṃ vāpi gaṇheyya, gaṇhe matakacīvaraṃ.

Mūlapattaphalakkhandha-tacapupphappabhedato;

Chabbidhaṃ rajanaṃ vuttaṃ, vantadosena tādinā.

Mūle haliddiṃ, khandhesu, mañjeṭṭhaṃ tuṅgahārakaṃ;

Pattesu alliyā pattaṃ, tathā pattañca nīliyā.

Kusumbhaṃ kiṃsukaṃ pupphe, tace loddañca kaṇḍulaṃ;

Ṭhapetvā rajanaṃ sabbaṃ, phalaṃ sabbampi vaṭṭati.

Kiliṭṭhasāṭakaṃ vāpi, dubbaṇṇaṃ vāpi cīvaraṃ;

Alliyā pana pattena, dhovituṃ pana vaṭṭati.

Cīvarānaṃ kathā sesā, paṭhame kathine pana;

Tattha vuttanayeneva, veditabbā vibhāvinā.

Cīvarakkhandhakakathā.

Mahāvaggo niṭṭhito.