Pañcatiṃsatimapariccheda
Dvādasarājako
Āmaṇḍagāmaṇyabhayo, mahādāṭhikaaccaye;
Navavassanaṭṭhamāse, rajjaṃ kāresi taṃ suto.
Chattāti chattaṃ kāresi, mahāthūpe manorame;
Tatheva pādavediñca, muddhavediñca kārayi.
Tatheva lohapāsāda, thūpavhe posathavhaye;
Kāresi kucchiājiraṃ, kucchiāḷindameva ca.
Ubhayatthāpi kāresi, cāruṃ ratanapaṇḍapaṃ;
Rajataleṇa vihārañca, kārāpesi narādhipe.
Mahāgāmeṇḍavāpiṃso, passe kāriya dakkhiṇe;
Dakkhiṇassa vihārassa, adāsi puññadakkhiṇo.
Māghātaṃ sakale dīpe, kāresi manujādhipo;
Valliphalāni sabbāni, ropāpetvā tahiṃ tahiṃ.
Maṃ sakubhaṇḍakaṃ nāma, āmaṇḍiya mahīpati;
Pattaṃ pūrāpayitvāna, kāretvā vatthacumbaṭaṃ.
Dāpesi sabbasaṅghassa, vippasannena cetasā;
Patte pūrāpayitvā so, āmaṇḍa gāmaṇividū.
Taṅkaniṭṭhokaṇirājā-tisso ghātiya tātaraṃ;
Tīṇi vassāni nagare, rajjaṃ kāresi khattiyo.
Uposathagharaṭṭaṃ esā, nicchini cekiyavhaye;
Rājāparādhakammamhi, putte saṭṭhitu bhikkhavo.
Sahoḍḍe gāhayitvāna, rājā cetiya pabbate;
Khipāpesi kaṇiravhe, pabbhāramhi asīlake.
Kaṇirājā accayena, āmaṇḍagāmaṇi suto;
Cūḷābhayo vassamekaṃ, rajjaṃ kāresi khattiyo.
So goṇakanadītīre, purapassamhi dakkhiṇe;
Kārāpesi mahīpālo, vihāre cūḷagallakaṃ.
Cūḷābhayassa’cca yena, sīvali taṃ kaniṭṭhikā;
Āmaṇḍadhītā caturo, māse rajjamakārayi.
Āmaṇḍa bhāgineyyā tu, sīvaliṃ apanīyataṃ;
Iḷanāgoti nāmena, chattaṃ ussāpayi pure.
Tissavāpiṃ gate tasmiṃ, ādivasse narādhipe;
Taṃ hitvā puramāgañchuṃ, bahavolambakaṇṇakā.
Tahiṃ adisvā te rājā, kuddho tehi akārayi;
Maddayaṃ vāpiyā passe, mahāthūpañjasaṃsayaṃ.
Tesaṃ vicārake katvā, caṇḍāle ca ṭhapāpayi;
Tena kuddhālambakaṇṇā, sabbe hutvāna ekato.
Rājānaṃ taṃ gahetvāna, rundhitvāna sake ghare;
Sayaṃ rajjaṃ vicāresuṃ, rañño devī tadā sakaṃ.
Puttaṃ candamukhasivaṃ, maṇḍayitvā kumārakaṃ;
Datvāna hatthe dhātīnaṃ, maṅgalahatthi santike.
Pesesi vatvā sandesaṃ, netvā taṃ dhātiyo tahiṃ;
Vadiṃsu devisandesaṃ, sabbaṃ maṅgala hatthino.
‘‘Ayaṃ te sādhino putto,
Sāmiko cārake ṭhito;
Arihi ghātato seso,
Tayā ghāto imassa tu.
Tvamenaṃ kira ghātehi, idaṃ devivaco’’iti;
Vatvā tu sayāpesuṃ, pādamūlamhi hatthino.
Dukkhito so ruditvāna, nāgo bhetvāna āḷakaṃ;
Pavisitvā mahāvatthuṃ, dvāraṃ pātiya thāmasā.
Rañño nisinnaṅgaṇamhi, ugghāṭetvā kavāṭakaṃ;
Nisīdāpiya taṃ khandhe, mahātitthamupāgami.
Nāvaṃ āro payitvāna, rājānaṃ tattha kuñjaro;
Pacchimo dadhitīrena, sayaṃ malaya māruhī.
Paratīre vasitvā so, tīṇivassāni khattiyo;
Balakāyaṃ gahetvāna, āgā nāvāti rohaṇaṃ.
Titthe sakkharasobbhamhi, otaritvāna bhūpati;
Akāsi rohaṇe tattha, mahantaṃ balasaṅgahaṃ.
Rañño maṅgalahatthiso, dakkhiṇaṃ malayaṃ tato;
Rohaṇaṃye’vupāgañchi, tassa kammāni kātave.
Mahāpadumanāmassa, tattha jātakabhāṇino;
Tulādhāravhavāsissa, mahātherassa santike.
Kapijātakaṃ sutvāna, bodhisatte pasādavā;
Nāgamahāvihāraṃ so, jiyāmuttadhanussataṃ.
Katvā kāresi thūpañca, vaḍḍhāpesi yathāṭhitaṃ;
Tissavāpiñca kāresi, tathā duravhavāpikaṃ.
So gahetvā balaṃ rājā, yuddhāya abhinikkhami;
Taṃ sutvā lambakaṇṇā ca, yuddhāya abhisaṃyutā.
Papallakkhandhadvāramhi, khette hiṅkaravāpike;
Yuddhaṃ ubhinnaṃ vattittha, aññamaññavihesanaṃ.
Nāvākilantadehattā, posā sīdanti rājino;
Rājā nāmaṃ sāvayitvā, sayaṃ pāvisi tena so.
Tena bhītālambakaṇṇā, sayiṃsu udarena so;
Tesaṃ sīsāni chinditvā, ratanābhisamaṃkari.
Tikkhattumevantukate, karuṇāya mahīpati;
‘‘Amāretvā’va gaṇhātha, jīvaggāha’nti abruvi.
Tato vijitasaṅgāmo, puraṃ āgamma bhūpati;
Chattaṃ ussāpayitvāna tissavāpi chaṇaṃ agā.
Jalakīḷāya uggantvā, sumaṇḍitapasādhito;
Attano sirisampattiṃ, disvā tassantarāyike.
Lambakaṇṇe saritvāna, kuddho so yojayīrathe;
Yugaparamparā tesaṃ, purato pāvisī puraṃ.
Mahāvatthussa ummāre, ṭhatvā rājāṇapesi so;
‘‘Imesaṃ sīsamummāre, asmiṃ chindatha bho’’iti.
Goṇā eterathe yuttā, tava honti rathesabha;
Siṅgaṃkhurañca etesaṃ, chedāpayata bho’’iti.
Mātuyā atha saññatto, sīsacchedaṃ nivāriya;
Nāsañca pādaṅguṭṭhañca, tesaṃ rājā achedayi.
Hatthivutthaṃ janapadaṃ, adā hatthissa khattiyo;
Hatthibhogo janapado, iti tenāsi nāmato.
Evaṃ anurādhapure, iḷānāgo mahīpati;
Chabbassāni anunāni, rajjaṃ kāresi khattiyo.
Iḷanāgaccaye tassa, putto candamukhosivo;
Aṭṭhavassaṃ sattamāsaṃ, rājā rajjamakārayi.
Maṇikāragāme vāpi, kārāpetvā mahīpati;
Issarasamaṇavhassa, vihārassa adāsi so.
Tassa rañño mahesī ca, saṅgāme pattimattano;
Tassevā’dā vihārassa, damiḷadevīti vissutā.
Taṃ tissavāpī kīḷāya, hantvā candamukhaṃ sivaṃ;
Yasaḷālakatisso’ti, vissuto taṅkaniṭṭhako.
Anurādhapure ramme, laṅkābhuvadane subhe;
Sattavassānaṭṭhamāse, rājā rajjamakārayi.
Dovirikassa dattassa, puttho dovāriko sayaṃ;
Rañño sadisarūpena, ahosi subhanāmavā.
Subhaṃ balatthaṃ taṃ rājā, rājabhūsāya bhūsiya;
Nisidāpiya pallaṅke, hāsatthaṃ yasaḷālako.
Sīsacoḷaṃ balatthassa, sasīse paṭimuñciya;
Yaṭṭhiṃ gahetvā hatthena, dvāramūle ṭhito sayaṃ.
Vandantesu amaccesu, nisinnaṃ āsanamhi taṃ;
Rājā hasati evaṃ so, kurute antarantarā.
‘‘Balattho ekadivasaṃ, rājānaṃ hasamānakaṃ;
Ayaṃ balattho kasmā me, sammukhāhasatī’’ti so.
Mārāpayitvā rājānaṃ, balattho so subho idha;
Rajjaṃ kāresi chabbassaṃ, subharājāti vissuto.
Dvisu mahāvihāresu, subharājā manoramaṃ;
Pariveṇapantiṃ subha-nāmakaṃyeva kārayi.
Uruvelasamīpamhi, tathā vellivihārakaṃ;
Puratthime ekadvāraṃ, gaṅgante nandigāmakaṃ.
Lambakaṇṇasuto eko, uttarapassavāsiko;
Senāpatimupaṭṭhāsi, vasabho nāma mātulaṃ.
Hessati vasabho nāma, rājā’ti sutiyāsadā;
Ghāteti rājādīpamhi, sabbe vasabhanāmake.
‘‘Rañño dassāma vasataṃ, ima’’nti bhariyāya so;
Senāpatimantayitvā, pāto rājakulaṃ agā.
Gacchato tena sahasā, tambulaṃ cuṇṇavajjitaṃ;
Hatthamhi vasabhassā’dā, taṃ sādhu parirakkhituṃ.
Rājagehassa dvāramhi, tambulaṃ cuṇṇavajjitaṃ;
Senāpati udikkhitvā, taṃ cuṇṇatthaṃ visajjayi.
Senāpatissa bhariyā, cuṇṇatthaṃ vasabhaṃ gataṃ;
Vatvā rahassaṃ datvā ca, sahassaṃ taṃ palāpayi.
Mahāvihāraṭhānaṃ so, gantvāna vasabho pana;
Tattha therehi khiranna-vatthehi katasaṅgaho.
Tato paraṃ kuṭṭhino ca, rājabhāvāya nicchitaṃ;
Sutvāna vacanaṃhaṭṭho, ‘‘coro hessa’’nti nicchito.
Laddhasamatthapurise, gāmaghātaṃ tato paraṃ;
Karonto rohaṇaṃ gantvā, kapallapuvopadesato.
Kamena raṭṭhaṃ kaṇhantho, sampattabalavāhano;
So rājā dvīhi vassehi, āgamma purasantikaṃ.
Subharājaṃ raṇe hantvā, vasabho so mahabbalo;
Ussāpayi purebhattaṃ, mātulo’pi raṇe pati.
Taṃ mātulassa sariraṃ, pubbabhūtopakārikaṃ;
Akāsi vasabho rājā, mahesiṃ mettanāmikaṃ.
Sohorapāṭhakaṃ pucchi, āyuppamāṇamattano;
‘‘Āha dvādasavassāni’’, rahoyevassa sopi ca.
Rahassaṃ rakkhaṇatthāya, sahassaṃ tassā dāpiya;
Saṅghaṃ so sannipātetvā, vanditvā pucchi bhūpati.
‘‘Siyānu bhante āyussa, vaḍḍhanakāraṇaṃ’’iti;
‘‘Atthī’’ti saṅgho ācikkhi, antarāyavimocanaṃ.
Parissāvanadānañca, āvāsadāna meva ca;
Gilānavattadānañca, dātabbaṃ manujādhipa.
‘‘Kātabbaṃ jiṇṇakāvāsa-paṭisaṅkharaṇaṃ tathā;
Pañcasīlasamādānaṃ, katvā taṃ sādhurakkhiyaṃ.
Uposathūpavāso ca, kattabbo’ posathe’’iti;
Rājā sādhūti gantvāna, tathā sabbaṃ makāsi so.
Tiṇṇaṃ tiṇṇañca vassānaṃ, accayena mahīpati;
Dīpamhi sabbasaṅghassa, ticīvaramadāpayi.
Anāgatānaṃ therānaṃ, pesayitvāna dāpayi;
Dvattiṃsāyahi ṭhānesu, dāpesi madhupāyasaṃ.
Catusaṭṭhiyā ca ṭhānesu, mahādānaṃtu missakaṃ;
Sahassavaṭṭi catusu, ṭhānesu ca jalāpayi.
Cetiyapabbate ceva, thūpārāme ca cetiye;
Mahāthūpe mahābodhi-ghare iti imesu hi.
Cittalakūṭe kāresi, dasathūpe manorame;
Dīpe’khilamhi āvāse, jiṇṇe ca paṭisaṅkhari.
Valliyeravihāre ca, therassa so pasīdiya;
Mahāvalligottaṃ nāma, vihārañca akārayi.
Kāresi anurārāmaṃ, mahāgāmassa santike;
Heḷigāmaṭṭhakarisa, sahassaṃ tassa dāpayi.
Mucelavihāraṃ kāretvā, so tissavaḍḍhamānake;
Āḷisārodakabhāgaṃ, vihārassa adāpayi.
Kalambatitthe thūpamhi, kāresiṭṭhikakañcukaṃ;
Kāresuposathā gāraṃ, vaṭṭitelattha massatu.
Sahassakarīsavāpiṃso , kārāpetvā adāsi ca;
Kāresuposathāgāraṃ, vihāre kumbhigallake.
Soye’vu posathāgāraṃ, issarasamaṇake idha;
Thūpārāmethūpagharaṃ, kārāpesi mahīpati.
Mahāvihāre pariveṇa, pantiṃ pacchimapekkhiniṃ;
Kāresi ca catusālañca, jiṇṇakaṃ paṭisaṅkhari.
Catubuddhapaṭimārammaṃ, paṭimānaṃgharaṃtathā;
Mahābodhiṅgaṇe ramme, rājā soyeva kārayi.
Tassa rañño mahesī sā, vuttanāmā manoramaṃ;
Thūpaṃ thūpagharañceva, rammaṃ tatheva kārayi.
Thūpārāme thūpagharaṃ, niṭṭhāpetvā mahīpati;
Tassa niṭṭhāpitamahe, mahādānamadāsi ca.
Yuttānaṃ buddhavacane, bhikkhūnaṃ paccayampi ca;
Bhikkhūnaṃ dhammakathikānaṃ, sappiphāṇitameva ca.
Nagarassa catudvāre, kapaṇavaṭṭañca dāpayi;
Gilānānañca bhikkhūnaṃ, gilānavaṭṭameva ca.
Mayettiṃ rājuppalavāpiṃ, vahakolambagāmakaṃ;
Mahānika vittavāpiṃ, mahārāmotti meva ca.
Kehālaṃ kāḷivāpiñca, cambuṭṭhiṃ vātamaṅganaṃ;
Abhivaḍḍhamānakañca, iccekādasa vāpiyo.
Dvādasa mātikā ceva, subhikkhatthamakārayi;
Guttattha purapākāraṃ, ceva muccamakārayi.
Gopurañca catudvāre, mahāvatthuñca kārayi;
Saraṃ kāresi uyyāne, haṃsetatthavisajjayi.
Pure bahū pokkharaṇī, kārāpetvā tahiṃ tahiṃ;
Ummaggena jalaṃ tattha, pavesesi mahīpati.
Evaṃ nānāvidhaṃ puññaṃ, katvā vasabhabhūpati;
Hatantarāyo so hutvā, puññakamme sadādaro.
Catuttāsīsavassāni, pure rajjamakārayi;
Catuttālīsavesākha, pūjā yo ca akārayi.
Subharājā dharanto so, attano ekadhītaraṃ;
Vasabhena bhayāsaṃkī, appesi’ṭhika vaḍḍhakiṃ.
Attano kambalañceva, rājā bhaṇḍāni ca’ppayi;
Vasabhena hate tasmiṃ, tamādāsiṭṭhavaḍḍhakī.
Dhītiṭhāne ṭhapetvāna, vaḍḍheti attano ghare;
Sakammaṃ karato tassa, bhattaṃ āhari dārikā.
Sā nirodhasamāpannaṃ, tadambapuppha gumbake;
Sattame divase disvā, bhattaṃ medhāvīnī adā.
Puna bhattaṃ randhayitvā, pituno bhattamāhari;
Papañcakāraṇaṃ puṭṭhā, tamatthaṃ pituno vadi.
Tuṭṭho punappunañce’so, bhattaṃ therassa dāpayi;
Vissattho’nāgataṃ disvā, thero āha kumārikaṃ.
‘‘Tavaissariyejāte, imaṃ ṭhānaṃ kumārike;
Sareyyāsī’ti thero tu, tadā ca parinibbuto.
Sake so vasabho rājā, vayappattamhi puttake;
Vaṅkanāsikatissamhi, kaññaṃtassānurūpikaṃ.
Gavesāpesi purisā, taṃ disvāna kumārikaṃ;
Iṭṭhakavaḍḍhakīgāme, itthilakkhaṇa kovidā.
Rañño nivedayuṃ rājā, tamāṇāpetumārabhi;
Tassāha rājadhītattaṃ, iṭṭhakavaḍḍhakī tadā.
Subharañño tu dhītattaṃ, kambalādīhi ñāpayi;
Rājā tuṭṭho sutassā’dā, taṃ sādhu katamaṅgalaṃ.
Vasabhassaccaye putto, vaṅkanāsika tissako;
Anurādhapure rajjaṃ, tīṇi vassāni kārayi.
So goṇanadiyā tīre, mahāmaṅgalanāmakaṃ;
Vihāraṃ kārayi rājā, vaṅkanāsikatissako.
Mahāmattā tu devī sā, sarantī therabhāsitaṃ;
Vihārakāraṇatthāya, akāsi dhanasañcayaṃ.
Vaṅkanāsikatissassa, accaye kārayī suto;
Rajjaṃ bāvīsavassāni, gajjabāhukagāmaṇi.
Sutvā so mātuvacanaṃ, mātudatthāya kārayi;
Kadambapupphaṭhānamhi, rājamātuvihārakaṃ.
Mātā satasahassaṃ sā, bhūmiatthoya paṇḍitā;
Adā mahāvihārassa, vihārañca akāra yi.
Sayameva akāresi, tattha thūpaṃ silāmayaṃ;
Saṅghabhogañca pādāsi, kiṇitvāna tato tato.
Abhayuttara mahāthūpaṃ, vaḍḍhāpetvā citāpayi;
Catudvāre ca tattheva, ādimukhamakārayi.
Gāmaṇitissavāpiṃ so, kārāpetvā mahīpati;
Abhayagiri vihārassa, pākavaṭṭāya’dāsi ca.
Maricavaṭṭikathūpamhi, kañcukañca akārayi;
Kiṇitvā satasahassena, saṅghabhogamadāsi ca.
Kāresi pacchime vasse, vihāraṃ rāmakavhayaṃ;
Mahejasanasālañca, nagaramhi akārayi.
Gajabāhussaccayena, sasuro tassa rājino;
Rajjaṃ mahallako nāgo, chabbassāni akārayi.
Puratthime pejalakaṃ, dakkhiṇe koṭi pabbataṃ;
Pacchime dakapāsāṇe, nāgadīpe sālipabbataṃ.
Bījagāme tanaveḷiṃ, rohaṇe janapade pana;
Tobbalanāgapabbatañca, antoṭṭhe girihālikaṃ.
Ete satta vihāre so, mahallanāgabhūpati;
Parittenapi kālena, kārāpesi mahāmatī.
Evaṃ asārehi dhanehi sāraṃ,
Puññāni katvāna bahūni paññā;
Ādenti bālā pana kāma hetu,
Bahūni pāpāni karontā mohā’ti.
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
Dvādasa rājako nāma
Pañcatiṃsatimo paricchedo.
Powered by web.py, Jinja2, AngularJS,